Een effectief armoedebeleid

KWIZ voert al 25 jaar onderzoek uit naar de armoede en heeft een gedegen pakket aan analysemogelijkheden ontwikkeld om de armoedeproblematiek vanuit diverse invalshoeken in kaart te brengen. Dit vormt een goede basis voor het ontwikkelen van een effectief armoedebeleid door de gemeenten:

De armoedemonitor en het dashboard minima

Middels de Armoedemonitor brengen we, door middel van koppelingen van gemeentelijke bestanden en die van externe uitvoeringspartners, de doelgroepen in kaart. Dit is de doelgroep voor het armoedebeleid en het gebruik en het bereik van de minimaregelingen. Doordat de gegevens op (gepseudonimiseerd) persoonsniveau worden aangeleverd, kunnen we uitsplitsingen maken naar huishoudtype, wijk of kern, stapelingen in het gebruik van de voorzieningen en het in kaart brengen van de doelgroepen die nog niet bereik worden. Door ook gegevens op te vragen van de Participatiewet, Schuldhulpverlening, Wmo en Jeugdhulp, kunnen we inzicht geven in de relatie tussen armoede en overige thema’s binnen het gemeentelijke sociale domein. De online versie van de Armoede Monitor is het Dashboard Minima. Met dit dashboard kunt u eenvoudig zelfstandig analyses uitvoeren op de doelgroep en het bereik.

Middels dezelfde werkwijze als de Armoedemonitor kunnen wij een adressenbestand van minimahuishoudens samenstellen (Aanschrijfbestand). De gemeente kan deze huishoudens vervolgens aanschrijven om het gebruik van regelingen te bevorderen.

Armoede index

Een andere manier om inzicht te verschaffen in de omvang en samenstelling van de armoededoelgroep (naar huishoudens en inkomenscategorieën) en het bereik van de minimaregelingen is de Armoede Index. Dit is een door KWIZ ontwikkeld analysemodel, dat is samengesteld op basis van een combinatie van gemeentelijke gebruiksgegevens, naar 2023 geëxtrapoleerde en bewerkte CBS-gegevens en door ons ontwikkelde kengetallen op basis van ervaringscijfers bij andere gemeenten. Belangrijke toevoeging is dat we rekening houden met de vermogens en derhalve op deze wijze alleen inzoomen op de doelgroep die in aanmerking komt voor de minimaregelingen.

Inkomens Effectrapportage

In de Inkomens Effectrapportage rekenen we de effecten van landelijk en lokaal bereik door op het netto besteedbare inkomen van bepaalde doelgroepen, zoals bijvoorbeeld minima, huishoudens die geconfronteerd worden met een stapeling van eigen bijdragen voor zorgkosten, et cetera. Tevens wordt inzichtelijk wat de gevolgen zijn van de armoedeval.

Kostenprognose Sociaal Domein

In de Kostenprognose Sociaal Domein rekenen we de effecten van voorgenomen beleidswijzigingen door op de programma- en uitvoeringskosten van de gemeente, in combinatie met de effecten hiervan op de inkomens van de minima. Door verschillende scenario’s door te rekenen, wordt de optimale balans tussen begrotingstechnisch en maatschappelijk verantwoord beleid bereikt. Een specifieke toepassing als vervolg op de Inkomens Effectrapportage is het doorrekenen van de financiële consequenties van een aantal beleidsscenario’s die kunnen ontwikkeld om de armoedeval zoveel mogelijk te verzachten.

Behoeftepeiling Minima

Bij het vaststellen van het beleid kan het tevens zinvol zijn om ook cliënten en maatschappelijke organisaties over hun ervaringen en visie te bevragen. Dit doen we middels de Behoeftepeiling Minima. Bij de cliënten staat hierbij het beantwoorden van de vraag centraal in hoeverre de armoedesituatie van invloed is op het maatschappelijke en persoonlijke functioneren, of de gemeente een passende ondersteuning aanbiedt aan diegenen die deze nodig hebben en of de gemeente met het minimabeleid de juiste prikkels aanbiedt om uitkeringsgerechtigden weer aan het werk te krijgen of dat het minimabeleid juist remmend werkt in verband met bijvoorbeeld de armoedeval.

Dit onderzoek kan desgewenst worden gecombineerd met een Cliëntervaringsonderzoek Sociale Zaken. In dit onderzoek brengen we de ervaringen en tevredenheid omtrent de toegang, de informatievoorziening, bejegening en effecten van de (gemeentelijke) dienstverlening in kaart.

Bij groepsgesprek met de maatschappelijke organisaties gaat het met name om het in kaart brengen van de trends die deze organisaties bespeuren in de armoedebeleving van de doelgroep, het soort beroep dat zij op deze organisaties doen en de bevindingen inzake de samenwerking van de organisaties in het sociale domein in het kader van een meer samenhangende aanpak van de problematiek.

Op gebied van de schuldhulpverlening voeren we organisatieonderzoek uit naar de financiële en organisatorische consequenties van in- of uitbesteden van deze voorziening. De doelgroepen voor schuldhulpverlening en de mate van bereik van de schuldregelingen -inclusief de vroegsignalering- brengen via een Dashboard Schuldhulpverlening in kaart. Dit dashboard kan ook onderdeel uitmaken van het Dashboard Minima.